Ở trong mục “KIẾN THỨC – Cho người mới chơi”, chúng tôi đăng một series 3 bài viết về phương pháp làm bể cá kiểu hiện đại. Các bài viết được liệt kê theo thứ tự từ trước đến sau :

1. Vấn đề lớn nhất của bể san hô truyền thống

2.Cách bài trí đá

 3.Thẩm mỹ trong bể san hô

Hân hạnh mời khách hàng đón đọc! 

Với tư cách là nhà phân phối san hô, cá cảnh và các phụ kiện bể cá, chúng tôi may mắn được nhìn thấy những rặng san hô đẹp nhất trên thế giới trong những chuyến khảo sát. Chúng tôi cũng đã có cơ hội được xem nhiều bể cá cảnh tư nhân, và hầu hết những bể cá đó không có được sự lộng lẫy vốn có của các rặng san hô tự nhiên, và do đó, làm người xem cảm thấy thất vọng.

Người ta thường hay nghĩ rằng một bể san hô thông thường sẽ tái tạo lại một góc của rặng san hô tự nhiên. Tuy nhiên điều này không đúng. Một bể cá cảnh thông thường không được bài trí như một rặng san hô thật, mà được cấu tạo từ rất nhiều miếng nhỏ bộ phận khác nhau của san hô xếp chồng lên nhau để vừa vặn với không gian bên trong bể.

Sai lầm đầu tiên mà chúng tôi nhận ra khi nhìn thấy các bể cá tư nhân đó là chủ nhân của những chiếc bể cá này không biết một rặng san hô thật trông như thế nào. Vậy thì làm sao mà họ có thể tạo ra được một rặng san hô đẹp một cách tự nhiên được?

Hãy theo hành trình của chúng tôi, và chúng tôi sẽ giúp các bạn hiểu:

Nếu chúng ta lặn sâu xuống để xem các rặng san hô dưới đáy đại dương, chúng ta sẽ nhìn thấy thành rạn và mặt trước rạn. Thành rạn có thể được hiểu là một cột đá vững chắc có mặt trên bị mài mòn bởi bão, áp suất của nước và thủy triều. Mặt trước rạn khá trống trải, nhưng vẫn có những san hô vững chãi trụ lại được ở trong môi trường biển khắc nghiệt.

Chúng ta có thể tìm thấy rất nhiều loại san hô đa dạng như là san hô sừng khi lặn xuống dưới bề mặt đại dương vài feet. Phần lớn các loại san hô sống trên thành rạn là các loại sinh vật ăn lọc, vốn lấy các chất dinh dưỡng trong nước biển trôi lơ lửng qua thành rạn. Một vài loại san hô có khả năng quang hợp ở trong môi trường này có kích thước nhỏ, và sẽ lớn dần cho tới khi chúng bám chặt vào thành rạn. Môi trường này tạo điều kiện cho rất nhiều các loại cá sinh sống, đặc biệt là các loại cá đuôi gai như cá hề, cá ngừ xanh và convict cichlid.

Đằng sau mặt trước rạn là mặt bằng rạn. Đây là nơi san hô tụ tập đa dạng nhất. Nước càng lặng cộng với đầy ánh sáng mặt trời tạo ra điều kiện lý tưởng để một nhóm bao gồm các loại san hô cứng và mềm phát triển.

Càng gần phía đất liền thì mặt bằng rạn sẽ dần nhường chỗ cho các mỏm đá và các bãi cát vây quanh đá. Đây là khu vực mặt sau rạn. Cát tích lũy lại ở khu vực này bởi một số các quá trình sinh học và các biến động thời tiết. Bão đánh vào các khu vực lộ thiên nhất của rặng đá nên áp lực của cơn bão nghiền rặng đá thành cát, và các dòng hải lưu đưa cát về mặt sau rạn. Khu vực chuyển tiếp giữa hai môi trường này có những đặc điểm riêng phụ thuộc vào địa hình, các dòng hải lưu cũng như lịch sử thay đổi địa chất của khu vực. Mặt sau rạn là nơi có nhiều san hô mềm và cứng. Các mặt sau rạn ở các khu vực chịu nhiều áp lực sinh học có thể bị tảo.

Nếu đến gần phía bờ biển nữa thì chúng ta sẽ thấy các rặng san hô nhường chỗ cho cát, và bản thân cát cũng trở nên mịn hơn và lẫn với các mẩu vụn khác. Các đầm phá thường rất nông. Lực gió và lực nước đẩy cát và các mẩu vụn linh tinh khác từ các rặng san hô về phía bờ biển. Những mẩu vụn này trở nên dày hơn theo thời gian và dần trở thành những đầm phá, vốn thỉnh thoảng, nhưng không phải luôn luôn xuất hiện ở một bờ biển có đầy cát. Phía đón gió của một hòn đảo sẽ chỉ có đá thôi bởi vì nó bị bão đánh phá, trong khi phía dưới gió của hòn đảo đó sẽ có đầm phá bởi vì chúng không được gió hướng đến. Nếu khu vực đó bị gió mạnh hướng đến thì chắc chắn không phải là đầm phá.

Cát thường sẽ bị lẫn lộn với tảo sợi và vi khuẩn lam. Nếu như chúng ta chỉ nhìn một cách qua loa thì sẽ thấy rằng đầm phá là khu vực nghèo nàn, không có mấy sinh vật; là nơi chúng ta có thể tìm thấy một, hai con tôm nhỏ hay cá bống lác đác ở trên cát. Tuy nhiên, nếu nhìn kỹ hơn thì chúng ta sẽ thấy rằng đầm phá là sinh cảnh đa dạng sinh học nhất của các rặng san hô. Sự đa dạng sinh học này không thể hiện ở trong chất lượng nước của đầm phá, nhưng ở trong chất cát đầy dinh dưỡng, vốn lẫn lộn với các mẩu vụn khác và phù sa.

Mặc dù sinh cảnh của san hô thay đổi một cách uyển chuyển từ cái này sang cái khác, các môi trường đều có những đặc điểm rất dễ nhận dạng đối với mắt thường. Chúng ta có thể nhìn thấy rõ sự khác nhau giữa mặt trước rạn, mặt bằng rạn và mặt sau rạn bởi vì chúng đều nằm trên những địa hình khác nhau, và chứa những loại sinh vật khác nhau. Các loại sinh vật sinh tồn trên mỗi môi trường đã tiến hóa đủ để sinh sôi nảy nở nhờ những tài nguyên ở trong khu vực riêng biệt của chúng.

Những vấn đề lớn nhất của bể san hô truyền thống

Khi người chơi bể san hô bỏ qua mối liên hệ giữa san hô nói riêng, các sinh vật biển nói chung, và sinh cảnh của chúng, người chơi đã mạo hiểm trong việc giữ cho các sinh vật khỏe mạnh. Khi người chơi bỏ một sinh vật vào sinh cảnh không phải của nó, nó sẽ phải tiếp xúc với những điều kiện mà nó không quen, khiến cho sinh vật phát triển không bình thường. Do đó, người chơi cần tạo ra một bể cá đảm bảo được sinh cảnh tự nhiên của san hô, để đảm bảo được hai yếu tố:

1. Tạo được sinh cảnh phù hợp cho các sinh vật trong bể.
2. Tạo được một bể san hô trông “tự nhiên”

Sai lầm thứ hai mà chúng tôi nhận ra ở rất nhiều các bể cá tư nhân đó là: người chơi thiếu kiến thức về việc làm thế nào để sắp xếp, bài trí san hô để trở thành một tổng thể đẹp.

Chúng ta hoàn toàn có thể làm được điều này. Bạn hoàn toàn có khả năng tạo ra một kiệt tác dưới nước nếu biết cách, và chúng tôi sẽ hướng dẫn cách bạn làm điều đó.

Chắc hẳn phần đông các bạn sẽ không muốn làm môi trường đầm phá, hay môi trường mặt sau rạn, cho nên chúng ta sẽ tìm cách để tạo ra một rặng san hô tự nhiên có khả năng tạo điều kiện sống tốt cho các sinh vật khác nhưng vẫn cho chúng ta cơ hội để có một thế giới dưới nước đẹp nhất.

Vấn đề là các bể có bán sẵn trên thị trường thường có diện tích mặt thoáng rất nhỏ so với chiều cao của bể. Hầu hết những bể san hô chúng tôi đã từng xem cao quá! Và vì lẽ đó, người chơi san hô thường cho quá nhiều đá vào bể. Họ buộc phải làm thế, vì nếu không thì bể sẽ trống mất quá nửa.

Mặc dù đây vốn là cách làm truyền thống nhưng nó không phải cách ưu việt nhất trong việc tái hiện cảnh san hô trong thiên nhiên. Chả có sinh cảnh nào lại giống một đống đá chồng lên nhau như vậy cả. Ở các rặng san hô tự nhiên, hầu hết cá đều bơi ở khoảng nước phía trên rặng san hô. Ở trong một bể cá thông thường chất đầy đá, không gian bơi của các loại cá sẽ là khoảng trống giữa các tảng đá, và do đó cá chả có không gian mở để bơi. Một bể cá chứa đầy các loại san hô và đá cũng tạo nhiều trở ngại hơn cho việc bảo dưỡng. Một bể san hô chật chội như vậy sẽ làm cho việc quản lý san hô rất khó khăn theo thời gian.

Giải pháp cho vấn đề này là làm một bể cá được thiết kế đặc biệt, thiên về chiều rộng hơn là chiều cao. Do diện tích mặt thoáng của bể tăng lên, chúng ta có diện tích để sắp xếp đá và san hô lưa thưa hơn, với cát bọc xung quanh lớp đá ở dưới cùng, vốn giống với tự nhiên. Không gian mở lớn hơn nhờ cách sắp xếp này tạo điều kiện cho cá bơi một cách tự do, uốn lượn phía trên các phiến đá giống như cá vẫn bơi trên các rặng san hô tự nhiên. Đống đá không chất ứ lên nhau ở trong cách bài trí này không chỉ khiến cho bể cá trông thuyết phục hơn đối với người xem, mà còn làm cho việc bảo dưỡng đơn giản hơn, ví dụ như vệ sinh kính, hay vệ sinh cát, hay thay nước. Nói tóm lại, cách này làm việc bảo dưỡng dễ hơn trông thấy.

Để hiểu biết hơn về phương pháp làm bể cá bắt mắt, hiện đại và khoa học, mời các bạn đón đọc bài viết tiếp theo của chúng tôi: “Cách bài trí bể san hô nước mặn hiện đại.”

Ez-Aqua