Lời mở đầu 

Xin chào, mục đích của tôi khi viết bài này không gì khác chính là muốn chia sẻ những kinh nghiệm, những bài học và những lời khuyên cực kì bổ ích tôi đã học được từ những người chơi cá cảnh biển có thâm niên trong ngành. Tất cả những gì học được tôi đều note lại trong những tờ giấy nhám, rất lâu sau khi tìm thấy tôi đã vôi vàng nghĩ đến phải viết bài viết này để cho thể lưu lại và cũng chia sẻ những bài học đó cho những bạn chơi sau. Biết đâu sẽ giúp ích được rất nhiều cho các bạn.

Khi viết bài viết này tôi thầm mừng rằng từ những ngày đầu chơi cá cảnh biển, tôi đã biết được rất nhiều bạn chơi cùng nhau, họ luôn chỉ dẫn tôi tận tình từ những bước đầu tiên.  Chúng tôi không coi ai là thầy, ai là trò mà chúng tôi coi nhau như những người bạn có chung niềm sở thích, cùng học hỏi lẫn nhau. Dù ai có chơi trước hay chơi sau chung tôi không bao giờ có suy nghĩ phân biệt lẫn nhau. Thật sự đúng đắn khi tôi đã note lại tất cả những kinh nghiệm đó trong 1 quyển sổ nhám, khi đọc lại tôi nhận thấy bản thân mình đã vận dụng được tất cả nhưng điều đó để có thể xây dựng được một bể cá hoàn hảo cho riêng mình.

” Sống chậm lại “

Đó chính là lời khuyên đầu tiên tôi nhận được từ một người bạn bảo trì bể cá người Đức. Lúc đó do bể của tôi hình thành rất nhiều rêu tảo bẩn, tôi đã rất lo lắng bởi bản thân chưa có nhiều kinh nghiệm. Anh ấy quan sát bể cá của tôi, nhìn tôi rồi nói ” Tôi nghĩ anh nên sống chậm lại “. Thật sự lúc đó không hiểu lắm nhưng nghĩ lại tôi thấy anh ấy nói rất đúng. Bản thân tôi từ nhỏ đã luôn vội vàng với tất cả mọi thứ, tôi luôn gấp gáp và hay lo lắng mà quên mất rằng khi chơi cá cảnh biển, muốn cảm nhận được vẻ đẹp của chúng, tôi phải ngắm nhìn chúng một cách chậm rãi, thư giãn nhất có thể. Anh ấy nói rằng tôi nên dành thời gian, ngồi xuống và tận hưởng sở thích của mình. Gần đây tôi mới nhận ra rằng niềm vui đến từ việc có thể ngồi lại và thưởng thức bể của tôi chứ không phải liên tục phải cố gắng băt chước cho giống các bể khác, hoặc thay đổi liên tục khiến chúng không có thời gian thích nghi và phát triển cho đúng nghĩa.

” Lên kế hoạch cho mọi thứ “

Bài học thứ 2 tôi học được chính là cần phải lên kế hoạch trước khi thực hiện một dự án nào đó. Bởi để có thể thực hiện và đạt được thành công bạn cần phải có một quá trình rất dài. Nếu muốn mọi việc hoàn thành mọi việc nhanh chóng bạn cần xác định điều mình muốn, viết những kế hoạch và quy trình thực hiện và đặt ra thời hạn cho bản thân mình. Với cá và san hô cũng vậy!

Khi thiết lập một bể cá và san hô, bạn cần cho chúng một khoảng thời gian để có thể thích nghi với môi trường, với một người ” nhanh chóng ” như tôi lúc nào cũng muốn đạt được hiệu quả ngay lập tức thì đó thực sự là bài học bổ ích. Bơi khi mới cho một loại san hô mới vào bể, nếu thấy vài ngày chúng không lên màu tôi sẵn sàng rời chúng sang vị trí khác có nhiều ánh sáng hơn, hoặc tôi rất hay thả bất cứ sinh vật nào tôi thích vào bể khiến bể của tôi không còn một chỗ trống nào . Kết quả sau vài tuần đa số các loài san hô của tôi đều bị chết, chỉ còn lại một số loài khỏe mạnh. Từ đó tôi bắt đầu tìm hiểu về tập tính của từng loài tôi định đưa vào bể, sắp xếp chúng đủ không gian để phát triển, lập thời gian biểu cho cá ăn, vệ sinh bể hàng tuần, bổ sung vi sinh … và thật may mắn tôi đã giữ được chúng hoạt động rất tốt.

Một lời khuyên nữa tôi muốn dành cho các bạn vô cùng quan trọng, chính là nên để cho san hô khoảng không gian riêng. Khi bạn thêm vào bể 1 con san hô nên dành cho chúng 1 khoảng không gian đủ để chúng có thể phát triển và không gây ảnh hưởng cho các loài sinh vật khác. Bởi sự ” cạnh tranh ” trong bể san hô không phải là điều mới mẻ. Chúng có thể xù lông để bảo vệ lãnh thổ hoặc sẵn sàng gây hại cho các sinh vật khác với chất độc của mình.

” Chất lượng hơn số lượng “

Khi nhìn vào bể cá của tôi ,  Alf Nilsen – một người bạn chơi đã rất thích thú về sắc màu rực rỡ của san hô trong bể của tôi. Nhưng anh í góp ý rằng sẽ đẹp hơn rất nhiều thay vì có quá nhiều san hô chen chúc trong chiếc bể chật chội tôi chỉ cần 5-6 loài phát triển tốt và đẹp mắt. Thật sự tôi đã từng bỏ ngoài tai lời nói của Alf, bởi bản thân tôi thích ngắm nhìn nhiều loài san hô cùng một lúc, sở thích sưu tầm càng nhiều loại càng tốt khiến cho tôi không muốn bớt mà chỉ muốn thêm. Và hậu quả sau một thời gian ngắn, san hô trong bể của tôi không hề phát triển như tôi mong muốn. Thậm chí chúng bắt đầu bị stress hàng loạt và chết. Thật sự quá hoang mang, nhưng nghĩ lại lời khuyên của Alf tôi chợt nhận ra nguyên nhân hoàn toàn nằm ở lỗi của bản thân tôi. Tôi bắt đầu thanh lọc những loài san hô tôi yêu thích,  như ở trên tôi cũng để khoảng không gian khi đặt chúng cùng nhau để tránh chiến tranh và cho chúng có thể phát triển tốt nhất.

” Tiền nào của nấy “

Một thiết bị đắt tiền sẽ giúp bạn tiết kiệm hơn rất nhiều. Nghe có vẻ thật sự vô lý và khó hiểu nhưng điều đó hoàn toàn có cơ sở. Khi chơi cá cảnh biển bạn xác định sẽ rất tốn kém bởi những thiết bị cho bể cá của bạn. Bạn muốn tiết kiệm? Bạn mua những thiết bị rẻ tiền, bạn mua lại của người khác hay thậm chí bạn liều mua những sản phẩm tại thị trường trôi nổi k rõ nguồn gốc. Và bạn nghĩ rằng chỉ cần sử dụng được đúng mục đích là ok? Đó hoàn toàn là một quan niệm sai lầm. Và tôi đã từng sai lầm như vậy! Nhìn đống đồ thiết bị rẻ tiền tôi đã mua bị hỏng vứt trong gara khi sử dụng chưa được 1 năm khiến tôi cảm thấy thật sự chán nản. Sau đó tôi quyết định chi mạnh hầu bao mua một chiếc Protein Skimmer tốt chính hãng và đó là điều đúng đắn nhất tôi từng làm. Chiếc Skimmer đó đã đồng hành cùng tôi suốt 10 năm qua và đến bây giờ nó vẫn chạy rất tốt. Bạn thấy đó, thay vì mỗi năm bỏ ra số tiền nhỏ để thay thiết bị khác chi bằng bạn bỏ ra số tiền lớn hơn để tiết kiệm cho những năm còn lại. Đó thật sự là một cách tiết kiệm chi phí rất tốt cho bạn khi chơi cá nước mặn.

” Nhật kí bể cá ” 

Một trong những phương pháp tốt nhất để biết được bể cá của bạn có vận hành tốt hay không chính là ” nhật kí bể cá “. Có lẽ đây là lời khuyên hữu ích nhất tôi nhận được, đó là hãy ghi chép lại mọi thứ về bể cá thay vì bạn cố gắng nhớ lại tất cả bằng não bộ của mình. Bởi vậy khi nhận ra được lợi ích của việc ghi chép, tôi bắt đầu note lại tất cả, từ thông số kĩ thuật bể, các thiết bị, các loài cá san hô và thậm chí cả những lúc chúng bị stress tôi đều note lại để tìm được cách giải quyết tốt nhất. Tôi cũng note lại lịch bảo trì bể, lịch cho cá và san hô ăn, bổ sung vi lượng cần thiết và cả nồng độ nước. Nhờ vậy tôi có thể so sánh các thiết bị với nhau , so sánh quá trình phát triển của bể theo giai đoạn , thật sự là một cách tuyệt vời dù nhiều người xem đó là việc mất thời gian.

” Test nồng độ trong nước ” 

Như tôi đã nói ở trên, việc theo dõi các thông số của bể là một trong những lý do tốt nhất để giữ việc vận hành diễn ra trơn tru. Điều này đi kèm với sự cần thiết phải kiểm tra thường xuyên các nồng độ trong nước. Thật sự bạn không thể kiểm soát những gì đang xảy ra trong bể của bạn trừ khi bạn làm kiểm tra thường xuyên. Trong 10 năm qua, mỗi buổi sáng trước khi tôi thay nước, tôi kiểm tra các thông số của thùng chứa của tôi và theo dõi trong nhật ký của bể cá. Tôi kiểm tra độ kiềm, canxi, magiê, pH, độ mặn, nhiệt độ, kali, nitrat, phosphat và amoniac.
Mặc dù có dụng cụ và màn hình đô độ pH, nhiệt độ và độ kiềm nhưng tôi vẫn tự kiểm tra những điều này chỉ để đảm bảo rằng các chỉ số luôn duy trì ổn định nhất mà không phụ thuộc vào máy móc. Tôi biết một số bạn chơi không kiểm tra cho tất cả các thông số này thường xuyên, nhưng tôi làm vì tôi đã học được từ những sai lầm quá khứ của tôi .Chỉ cần không cẩn thận, những vấn đề có thể sẽ trở thành thảm hoạ bởi nguồn nước chính là môi trường sống trực tiếp đến các sinh vật trong bể.

” Đọc sách càng nhiều càng tốt “

Trong thời đại công nghệ thông tin, internet chiếm trọn vị thế trên toàn thế giới, những cuốn sách dần bị cho vào quên lãng bởi hiện nay việc đọc sách hầu hết được mọi người cho là làm mất thời gian. Bởi chỉ cần một click bạn sẽ tìm được rất rất nhiều thông tin, trang web liên quan đến ngành cá biển mà bạn cần biết. Tuy nhiên đối với tôi, việc đọc sách lại giúp ích rất nhiều. Tôi vẫn tìm được những thông tin hữu ích cho bản thân mà trên web không hề có. Đó là những kinh nghiệm được lưu lại, những vấn đề bạn sẽ gặp phải và cách giải quyết cho mỗi tình huống khi chơi san hô và cá cảnh biển. Thật sự tôi đã ghi lại rất nhiều bởi tôi không thể ghi nhớ được tất cả mọi thứ. Mỗi ngày khi có thời gian tôi đọc lại một chút rồi dần chúng trở nên quen thuộc với tôi và thật sự hữu ích khi áp dụng tất cả để xây dựng một bể cá hoàn hảo của riêng tôi.

Lời kết

Còn rất rất nhiều lời khuyên và bài học tôi đã ghi lại trong suốt 10 năm qua khi bắt đầu thực hiện niềm đam mê về các chú cá và cac loài san hô, nhưng trên đây tôi chỉ nêu ra vài lời khuyên mà bản thân tôi thấy là quan trọng nhất cho những người mới chơi và cho các bạn đang bị lung lay khi gặp khó khăn. Mong răng những lời trên sẽ giúp ích cho các bạn đúc rút được kinh nghiệm cho bản thân, để xây dựng được một hệ thống bể cá hoàn hảo của riêng mình. Mong rằng cộng đồng cá cảnh biển trên toàn thế giới càng được nhân rộng, phát triển và vững mạnh hơn nữa. Hãy góp ý và nêu ý kiến của bản thân mình.

Tác giả : MICHAEL PALETTA